Από τον Λουκά Μπρέχα*
Η μορφή της προτεινόμενης Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.) είναι ένα ακόμη μεγαλύτερο βήμα απόκλισης από την Διεθνή ταυτότητα του συνεταιρισμού, ακόμη και σε σχέση με τον ασύμβατο με τα διεθνή πρότυπα νόμο 1667 για τους αστικούς συνεταιρισμούς.
Μορφές οργάνωσης του Τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας
Οι ευδιάκριτες διαφορετικές μορφές οργάνωσης για την επίτευξη του κοινωνικού σκοπού της Κοινωνική Οικονομείς διακρίνονται σε:
Συνεταιρισμούς
- Αλληλοβοηθητικά Ταμεία, Ενώσεις, Σωματεία
- Συλλόγους και Αστικές Μη κερδοσκοπικές οργανώσεις που δραστηριοποιούνται στο περιβάλλον, την υγεία, τον πολιτισμό, την πρόνοια, την εκπαίδευση, τον αθλητισμό
Οι συνεταιρισμοί και οι Ενώσεις επιδιώκουν την βελτίωση της ποιότητας ζωής των μελών τους
Οι συνεταιρισμοί, είναι «εκούσιες ενώσεις προσώπων με οικονομικό σκοπό, η οποίες, αποβλέπουν ιδίως με τη συνεργασία των μελών του στην οικονομική, κοινωνική, πολιτιστική ανάπτυξη των μελών του και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους γενικά μέσα σε μια κοινή επιχείρηση»,[1] όπως και τα Αλληλοβοηθητικά Ταμεία, οι Ενώσεις και τα Σωματεία προσβλέπουν στην βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των μελών τους.
Η διαφορά μεταξύ των συνεταιρισμών και των Αλληλοβοηθητικών Ενώσεων έγκειται στο ότι οι δε συνεταιρισμοί εξασφαλίζουν πόρους για την βελτίωση της ποιότητας ζωής των μελών τους μέσω μιας επιχείρησης (συνεταιριστικά οργανωμένης), ενώ οι Αλληλοβοηθητικές Ενώσεις μέσω συνδρομών και δωρεών των μελών τους. Επίσης οι συνεταιρισμοί είναι ανοιχτοί στην ένταξη νέων μελών τα οποία επιζητούν την προσφερόμενη υπηρεσία, σε αντίθεση με τις Ενώσεις που συνήθως είναι ομοιοεπαγγελματικές.
Οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις επιδιώκουν την βελτίωση της ποιότητας ζωής μη μελών τους
Οι μη κερδοσκοπικές οργανώσεις όπως οι αστικοί μη κερδοσκοπικοί επιδιώκουν το κοινό όφελος και επιδιώκοντας μεν οικονομικό άλλα όχι εμπορικό σκοπό «δεν επιτρέπεται η διανομή ωφελημάτων (οποιασδήποτε μορφής) στα μέλη τους».[1]
Είναι φανερό ότι το Νομοσχέδιο για τις Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης (Κοιν.Σ.Επ.) δημιουργεί μια επιχείρηση με στοιχεία των διακριτών οργανώσεων της Κοινωνικής Οικονομίας προκαλώντας αλλοιώσεις και σύγχυση για τον ρόλο τους.
Διοικητικό μοντέλο Κοιν.Σ.Επ. και πραγματικών Συνεταιρισμών
Κύριο χαρακτηριστικό των συνεταιρισμών ως οργανώσεις αλληλοβοήθειας και αμοιβαιότητας είναι η τριπλή ιδιότητα των μελών τους ως ιδιοκτήτες, χρήστες των υπηρεσιών και ταυτόχρονα ελεγκτές[2].
Εάν δεν είναι συνεταιρισμοί προσφοράς υπηρεσιών στα μέλη του και είναι συνεταιρισμοί προσφοράς εργασίας στα μέλη του (τα οποία παράγουν υπηρεσίες ή προϊόντα σε μη μέλη), ο αριθμός των εργαζόμενων μη μελών είναι περιορισμένος από τον νόμο. Δεν μπορεί οι συνεταιριστές να είναι τα αφεντικά εργαζόμενων που θα δουλεύουν για αυτούς. (Παράδειγμα άρθρο 99.4 του Βασκικού συνεταιριστικού νόμου[3] όπου σε συνεταιρισμούς εργασίας όπου εργαζόμενοι μη μέλη μπορούν να διεκπεραιώνουν μόνο το 30% των εργατοωρών, το υπόλοιπο 70% πρέπει να πραγματοποιείται από τους εργαζόμενους μέλη).
Εάν οι Κοιν.Σ.Επ. θεωρηθούν ως συνεταιρισμοί υπηρεσιών οι λήπτες υπηρεσιών θα έπρεπε να είναι μέλη τους πράγμα που δεν συμβαίνει. Εάν θεωρηθούν ως συνεταιρισμοί εργασίας οι εργαζόμενοι θα έπρεπε να είναι μέλη τους πράγμα που δεν συμβαίνει. Το ένα μέλος/ μια ψήφος κατά την συνεταιριστική θεώρηση όπου μέλη είναι οι χρήστες ή/και οι εργαζόμενοι δεν ισχύει στις Κοιν.Σ.Επ.
Σχόλιο: το Διοικητικό μοντέλο της Κοιν.Σ.Επ. αναφέρεται στο μοντέλο ιδιοκτήτης, αφεντικό – εργαζόμενος - πελάτης, χρήστης που δεν αρμόζει στο συνεταιριστικό μοντέλο, αρμόζει στον κρατικό ή ιδιωτικό τομέα.
Οικονομικό μοντέλο Κοιν.Σ.Επ. και πραγματικών Συνεταιρισμών
Στους συνεταιρισμούς
· Η διανομή του πλεονάσματος κανονικά είναι ανάλογη με την χρήση των υπηρεσιών του συνεταιρισμού που πραγματοποιεί το κάθε μέλος
· Η ονομαστική αξία των μεριδίων δεν απεικονίζει την αυξανόμενη αξία των περιουσιακών στοιχείων
- Το κεφάλαιο των μεριδίων είναι μεταβλητό[4]
Στις Κοιν.Σ.Επ αντίθετα με τους συνεταιρισμούς (ως επιχειρήσεις μεταβλητού κεφαλαίου και μεταβλητού αριθμού μελών) παρατηρείται η πώληση μεριδίων ως κεφάλαιο αυξανόμενης αξίας.
Σχετικά άρθρα Νομοσχεδίου Κοινωνικής Οικονομίας
ΑΡΘΡΟ 3
5. Το κεφάλαιο της επιχείρησης διαιρείται σε συνεταιριστικές μερίδες. Ο αριθμός των μερίδων και η ονομαστική τους αξία, η οποία είναι ίδια για κάθε μερίδα, καθορίζονται στο καταστατικό της επιχείρησης.
ΑΡΘΡΟ 4
Σχέσεις μεταξύ των μελών και της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης.
1. Η είσοδος νέων μελών επιτρέπεται μετά από σχετική απόφαση της Γενικής Συνέλευσης των μελών και σχετική τροποποίηση του καταστατικού. Τα νέα μέλη αναλαμβάνουν υποχρεωτικά τουλάχιστον μία συνεταιριστική μερίδα, το ύψος της οποίας ορίζεται είτε αντίστοιχο προς αυτό των παλαιών συνεταιριστικών μερίδων ή είτε ελεύθερα από την Γενική Συνέλευση, και το οποίο σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να καθορισθεί μικρότερο του οριζομένου στο καταστατικό.
2. Η μεταβίβαση της συνεταιριστικής μερίδας μέλους γίνεται μόνο σε νέο μέλος.
Σχόλιο: Οι συνεταιρισμοί, σε αντίθεση με τις κεφαλαιακές εταιρείες, είναι μεταβλητού αριθμού μεριδίων και μελών, δεν χρειάζονται δηλαδή καμία τροποποίηση στο καταστατικό τους κατά την ένταξη νέου μέλους, το κάθε νέο μέλος αγοράζει και προσθέτει μια νέα μερίδα στις παλαιές, δεν χρειάζεται η αγορά μερίδων από παλαιό μέλος για να ενταχθεί ως μέλος, εάν χρειάζεται η αγορά από παλιό μέλος και την τιμή μερίδας μπορεί να την αυξήσει η Γενική Συνέλευση τότε πρόκειται για εταιρεία στην οποία «η ονομαστική αξία των μεριδίων απεικονίζει την αυξανόμενη αξία των περιουσιακών στοιχείων», δηλαδή δεν είναι συνεταιριστική, απεικονίζει οικονομικές δραστηριότητες κεφαλαιακής εταιρείας του ιδιωτικού τομέα.
ΑΡΘΡΟ 7
Διανομή Κερδών
Τα κέρδη της Κοινωνικής Συνεταιριστικής Επιχείρησης δεν διανέμονται στα μέλη της πλην των εργαζομένων σε αυτήν σύμφωνα με τα παρακάτω οριζόμενα.
Τα κέρδη διατίθενται ετησίως κατά ποσοστό 5% για το σχηματισμό αποθεματικού, κατά ποσοστό έως 35% διανέμεται στους εργαζομένους της επιχείρησης ως κίνητρο παραγωγικότητας σύμφωνα με τα οριζόμενα στο καταστατικό τους και το υπόλοιπο για τις δραστηριότητες της επιχείρησης και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
Σχόλιο: Ποιο είναι το κίνητρο των ανθρώπων να συμμετάσχουν σαν μέλη σε μια Κοιν.Σ.Επ.; η πώληση των μεριδίων σε νέα μέλη σε μεγαλύτερη αξία όπως σε μια κεφαλαιακή και όχι συνεταιριστική εταιρεία; η αποκομιδή απολαβών από την συμμετοχή σε δραστηριότητες της επιχείρησης, όπως συμβούλια, επιτροπές; από χόμπι έχοντας λυμένο το οικονομικό τους πρόβλημα, από φιλανθρωπία;
Οι συνεταιρισμοί σε όλο τον κόσμο, δεν παραχωρούν μερίδες με δικαίωμα ψήφου σε ανθρώπους που επενδύουν χρήματα και δεν είναι εργαζόμενοι ή χρήστες τους, δίνοντάς τους και από πάνω και τον έλεγχο των συνεταιρισμών τους ως αντάλλαγμα των «φιλανθρωπικών» διαθέσεων τους. Οι συνεταιρισμοί προτάσσουν την συσπείρωση των μικρών δυνάμεων των ανθρώπων για να σχηματίσουν μια μεγάλη δύναμη, για να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες στους στα πλαίσια της αυτοβοήθειας της αμοιβαιότητας, της αυτοοργάνωσης. Αυτή είναι η παράδοση των συνεταιρισμών.
Παρόμοιες επιχειρήσεις με αυτές της Κοιν.Σ.Επ ( προσφοράς υπηρεσιών και εργασίας σε μη μέλη) υπάρχουν και στην Ιταλία, μην έχοντας όμως καμία διαφορετική φορολογική μεταχείριση, όπως απολαμβάνουν άλλοι συνεταιρισμοί, καθώς έχουν απολέσει τα συνεταιριστικά χαρακτηριστικά της αλληλοβοήθειας και της αμοιβαιότητας.
Εδώ σύμφωνα με την πρόταση νόμου, οι Κοιν.Σ.Επ. δεν θα έχουν φορολογικές επιβαρύνσεις εκτός από την φορολόγηση του προσωπικού εισοδήματος, παρόλο που έχουν απολέσει τα συνεταιριστικά χαρακτηριστικά της αλληλοβοήθειας και της αμοιβαιότητας.
Σχετικά στοιχεία Ιταλική συνεταιριστική νομοθεσία σελ. 683 παρ 3.3
* Ο Λουκάς Μπρέχας είναι ΕΤΕΠ του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, μέλος του Δικτύου ΚΑΠΑ
[1] Εγκύκλιος Υπ. Οικο. 1013044/πολ. 1031/7.2.2001 παράγραφος 9
[2] Κατευθυντήριες γραμμές σελ 17. http://www.diktio-apa.dos.gr/keimena/kateyuintiries%20gramesGR.pdf
[4] Συνεταιριστικό εγχειρίδιο σελ. 28 http://www.diktio-kapa.dos.gr/keimena/egxiridioGR.pdf
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου